Institut français, yayınlanmış eserlerin Fransızcadan Türkçeye çevirisini teşvik etmek ve tercümanlık mesleğini öne çıkarmak, tercümanın Türkiye’de kitap ve yayıncılık sektöründeki yerini güçlendirmek amacıyla bir manifesto yayınlayarak 2021 yılında Çeviri Ödülleri’ni başlatmıştır. Her yıl Mart ayında Frankofoni İlkbaharı kapsamında duyurulan ödül, Ekim ayında çeşitli kategorilerdeki ve/veya edebi türlerdeki çalışmalarının kalitesi nedeniyle çevirmenlere veriliyor.
Jürinin olusumu
Başkan:
Timour Muhidine, INALCO Türkçe Kürsüsü Yöneticisi ve Actes Sud Türkçe Koleksiyonu Müdürü Timour Muhidine
Doç. Dr Lâle Özcan, çevirmen, Yıldız Teknik Üniversitesi
Doç. Dr Zeynep Oral, Hacettepe Üniversitesi Çeviri Bölümü Başkanı
Dr. Şilan Karadağ, Galatasaray Üniversitesi Öğr. Gör. ve çevirmen
Ayça Sezen, çevirmen editör
Institut français Fransızca Çeviri ödülü Genel Edebiyat kategorisinde Ekin Özlü Akseki’ye ve Çizgi roman kategorisinde Damla Kellecioğlu’na verildi
Institut français Türkiye’nin bu yıl dördüncü kez ve Tahsin Yücel anısına düzenlediği Fransızca Çeviri Ödülü’nü Genel Edebiyat kategorisinde Muriel Barbery’nin Tek Bir Gül adlı romanını Türkçeye kazandıran Ekin Özlü Akseki kazandı. Çizgi roman kategorisinde ise en iyi çeviri ödülü Frederik Peeters’ın Oleg adlı eserini çeviren Damla Kellecioğlu’na verildi.
Jürinin yaptığı açıklamaya göre Institut français Fransızca Çeviri Onur ödülüne ise Özdemir İnce layık görüldü.
Institut français Çeviri ödülü töreni 24 Ekim tarihinde Institut français Türkiye Genel Müdürü Gilles Roulland evsahipliğinde Fransa Sarayı’nda gerçekleşti. Törene edebiyat, yayın ve medya dünyasından çok sayıda davetli katıldı.
Başkanlığını INALCO Türkçe Kürsüsü Başkanı ve Actes Sud Yayınevi Koleksiyon Müdürü Timour Muhidine’in yaptığı ; Yıldız Teknik Üniversitesi’nden Doç. Dr Lâle Özcan, Hacettepe Üniversitesi Çeviri Bölümü Başkanı Doç. Dr Zeynep Oral, Galatasaray Üniversitesi Öğr. Gör. ve çevirmen Dr. Şilan Karadağ ile çevirmen ve editör Ayça Sezen’den oluşan jüri, Fransızca Çeviri Ödülü’nün 2024 edisyonunun gerekçeli kararını açıkladı :
« Dördüncü yılını tamamlayan Institut français Türkiye Fransızca Çeviri Ödülleri’nin olgunluk çağına girdiğini görmekten duyduğumuz memnuniyeti belirtmek isteriz. 2024 Fransızca Çeviri Ödülleri’ne bu sene çağdaş Fransız edebiyatından 16 çeviri eser başvurmuştur. Türkçe edebiyat okurlarının ve yayınevlerinin roman türüne olan ilgisi ve beğenisi bizleri memnun etmiştir.
2023-2024 yılı içerisinde yayınlanan çeviri eserler Fransız ve Frankofon edebiyatın geniş bir yelpazesini bizlere sundular. Jüri üyelerimiz, bu sene çok çeşitli konularda, dikkat çeken sayıda çeviri romanı değerlendirmeye alma fırsatı elde ettiler. Institut français Türkiye Fransızca Çeviri Ödülleri’ne başvuran, ilgi gösteren ve destek veren tüm yayınevlerine ve çevirmenlere en içten teşekkürlerimizi iletmek isteriz.
Değerlendirmeye alınan çeviri eserler öncelikle, romanın ele aldığı konuya özgü sözcük, kavram ve terimleri Türkçede aynı denklikte, eşdeğer sözcük, kavram ve terimlerle karşılamaları ölçütü üzerinden incelenmiştir. Kaynak metindeki sözcük, kavram ve terim eşdeğerliliğinin yanı sıra yazarın söylemi, biçemi ve kullanılan kesit dilde de eşdeğerliliğin sağlanması, kültürel öğelerin aktarımında çevirmenin yaratıcılığı ve zorluklarla başetme konusundaki yetkinliği değerlendirmede dikkate alınan diğer ölçütler olmuştur. Kaynak metinde yer alan söz sanatlarının Türkçe ifadesi, çevirmenin strateji ve kararlarıyla kurgulanan yapının, metnin bağdaşıklığını ve bağlaşıklığını bozmayan bir dil ve üslupla verilmiş olması değerlendirmede önem verilen özelliklerdir.
Değerlendirmelerimiz sonucunda bu sene, Ekin Özlü Akseki, Institut français Türkiye Fransızca Çeviri Ödülü’ne layık görülmüştür: Uzun yıllardır çeviri mesleğine emek veren Akseki, Muriel Barbery’nin Une Rose seule adlı eserini Türkçeye Tek Bir Gül başlığıyla kazandırmıştır.
Bu sene ilk kez açmış olduğumuz bir diğer ödül kategorisi olan çizgi roman ve manga türünde 7 eser yarışmaya katılmıştır. Bu kategoride de siyasi çizgi romandan fütürist mangaya kadar çok çeşitli ve zengin bir yelpazede eserler değerlendirmeye alınmıştır. Çizgi roman türünün Türkçe yayın dünyası için giderek güçlenen ve serpilen bir tür olduğunun tespiti bizleri memnun etmiştir.
Jüri üyeleri çizgi roman kategorisinde Institut français Türkiye Fransızca Çeviri Ödülü’ne Damla Kellecioğlu’yu layık görmüştür. Kellecioğlu, Frederik Peeters’in Oleg başlıklı romanını aynı adla Türkçeye kazandırmıştır.
2024 yılında Institut français Türkiye Fransızca Çeviri Onur Ödülü’ne Özdemir İnce layık görülmüştür. Şair ve editör olarak uzun yıllar yayıncılık alanına emek veren İnce, aynı zamanda klasik, modern ve çağdaş pek çok Fransız şairin sözünü Türkçeye taşımıştır. Çevirilerinde güçlü, yaratıcı ve doğru bir Türkçeyle özgün eserlerin dilini cesaret ve özenle yaratabilmiştir. Değerli şair ve çevirmen Özdemir İnce vermiş olduğu emek sonucu çevirmenlik mesleğini onurlandırmıştır.
Institut français Türkiye Fransızca Teşvik Çeviri Ödülü’ne başvuran eserler arasında bu ödülün gerektirdiği ölçütü sağlayabilen bir eser bulunamamıştır.
Jüri Komitesi :
Şilan KARADAĞ, Timour MUHIDINE, A. Zeynep ORAL, Lale ÖZCAN, Ayça SEZEN »
2024 Çerçeve belgeye ulaşmak için tıklayın.
2024 Başvuru formuna ve genel koşullara ulaşmak için tıklayın.
Bize ulaşın :
Institut français Çeviri Ödülü ile ilgili detaylı bilgi için: ceviri.odulu@ifturquie.org
Institut français 2023 Çeviri Ödülü Siren İdemen’in oldu
Institut français Türkiye’nin nitelikli edebiyat çevirilerini desteklemek ve çevirmenlik mesleğine hak ettiği değeri vermek amacıyla bu yıl üçüncü kez ve Tahsin Saraç anısına düzenlediği Çeviri Ödülü’nü Annie Ernaux’nun Boş Dolaplar adlı kitabını Türkçeye kazandıran Siren İdemen kazandı.
Institut français Çeviri Onur ödülüne ise Dr. İsmet Birkan layık görüldü.
Institut français Çeviri ödülü töreni 17 Ekim tarihinde Fransa’nın Istanbul Başkonsolosu Olivier Gauvin’in himayelerinde edebiyat ve yayın dünyasından çok sayıda davetlinin katılımıyla Fransa Sarayı’nda gerçekleşti.
Fransa’nın İstanbul Başkonsolosu Olivier Gauvin ödül töreninde katılımcılara hitaben yaptığı konuşmada Çevirmenin görevinin kültürler arasında bir köprü vazifesi görmek olduğunu, kendimizi başkalarına ve başka dünyalara açmak için buna bugün her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyduğumuzu ifade ederek, Çeviri Ödülü’nün, sembolik bir övgü olmasının yanı sıra, çevirmenlerin ve onların kitap zincirindeki çalışmalarının kamuoyu tarafından tanınmasını teşvik etmek için de var olduğunu belirtti. Gauvin konuşmasının sonunda Fransızca Çeviri Ödülünü kazanan Siren İdemen’i ödülünü takdim etmek üzere sahneye davet etti.
Başkanlığını INALCO Türkçe Kürsüsü Başkanı ve Actes Sud Yayınevi Koleksiyon Müdürü Timour Muhidine’in yaptığı ; Yıldız Teknik Üniversitesi’nden Doç. Dr Lâle Özcan, Hacettepe Üniversitesi Çeviri Bölümü Başkanı Doç. Dr Zeynep Oral, Galatasaray Üniversitesi Öğr. Gör. ve çevirmen Dr. Şilan Karadağ ile çevirmen ve editör Ayça Sezen’den oluşan jüri, Fransızca Çeviri Ödülü’nün 2023 edisyonunun gerekçeli kararını açıkladı :
« Bu yıl üçüncüsü düzenlenen Institut français Türkiye Çeviri Ödülü’ne, XIX., XX. ve XXI. yüzyıl Fransız edebiyatından, oldukça geniş bir yelpazede ve çeşitlilikte yirmi dokuz eser başvurmuştur. Geçen yılın metinlerinde olduğu gibi, son derece güncel olan Toplumsal Cinsiyet temasına odaklanan çok sayıda eserin katılımını memnuniyetle keşfettik. Çeviri Ödülü’ne başvuran, ilgi gösteren tüm yayınevlerine ve çevirmenlere en içten teşekkürlerimizi sunarız.
Çeviri eserler “kaynak metne”, “kaynak metnin yazarına” ve “erek dilin okuruna” sadakati açısından değerlendirilmiştir. Bununla birlikte, çeviri eserin doğru ve akıcı bir dile, sağlam ve tutarlı bir biçeme sahip olması, yazarın dil ve üslubunun çeviride ustalıkla ve yaratıcılıkla karşılanması, kaynak metnin içerdiği olguların, somut bilgi ve kavramların, imgelerin Türkçeye maharetle ve tutarlılıkla aktarılması, özel alan dili, jargon, yöresel deyişler ve deyimler gibi özel güçlüklerin üstesinden ustaca gelinmiş olması değerlendirmede öne çıkan ölçütlerdir. Tüm bu unsurların yanı sıra, özgün eserin edebi ruhunun çeviri eserde eşdeğer bir düzlemde bütünüyle yeniden yaratılmış olması önem taşımaktadır.
Bu değerlendirmelerin ışığında Annie Ernaux’nun 2022 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Les Armoires vides romanını Boş Dolaplar başlığıyla Türkçe’ye aktaran Siren İdemen 2023 Çeviri Ödülü’ne layık görülmüştür. Çevirmen, özgün eserin dilini ve biçemini Türkçede maharet, açıklık ve doğrulukla karşılamıştır. İdemen aynı zamanda, yazarın özgün biçeminden ve metnin özel niteliğinden kaynaklanan zorlukların üstesinden gelmiş ve özgün eserin dil varlığını Türkçede eşdeğer biçimde yeniden yaratmıştır.
Yaklaşık çeyrek yüzyıl boyunca klasik edebiyattan, modern ve çağdaş edebiyata uzanan bir yelpazede yer alan pek çok eseri, yetkin, akıcı ve yaratıcı bir dille, başarıyla Türkçeye aktaran ve Türkiye okurunu nitelikli çeviri edebiyatla buluşturan Dr. İsmet Birkan Institut français 2023 Çeviri Onur Ödülü’ne layık görülmüştür.
Bu sene Genç Çevirmen Teşvik Ödülü’ne başvuran eserler arasında ödülün önem ve ağırlığını ortaya koyacak bir çeviri eser olmadığına karar verilmiştir. »
Jüri Üyeleri :
Şilan KARADAĞ, Timour MUHIDINE, A. Zeynep ORAL Lale ÖZCAN, Ayça SEZEN
Institut français Çeviri Ödülü 2021 yılında Mahir Güven’in Fransızca aslından çevirdiği romanı Ağabey ile Ebru Erbaş’a verilmişti. Onur ödülü ise Aysel Bora’ya takdim edilmişti.
2022 yılında ise Institut français Çeviri Ödülü Bernard Lahire’in Rüyaların Sosyolojik Yorumu adlı kitabını Türkçeye kazandıran Zuhal Karagöz’e verilmişti. Onur ödülüne ise Roza Hakmen layık görülmüştü
Institut français Fransızca Çeviri ödülü Zuhal Karagöz’ün oldu
Institut français Türkiye’nin nitelikli edebiyat çevirilerini desteklemek ve çevirmenlik mesleğine hak ettiği değeri vermek amacıyla bu yıl ikinci kez düzenlediği Fransızca Çeviri Ödülü’nü Bernard Lahire’in Rüyaların Sosyolojik Yorumu adlı kitabını Türkçeye kazandıran Zuhal Karagöz kazandı.
Jürinin yaptığı açıklamaya göre Institut français Fransızca Çeviri Onur ödülüne ise Roza Hakmen layık görüldü.
Institut français Çeviri ödülü töreni 4 Ekim tarihinde Fransa’nın Istanbul Başkonsolosu Olivier Gauvin’in himayelerinde Fransa Sarayı’nda gerçekleşti. Törene edebiyat ve yayın dünyasından çok sayıda davetli katıldı. Törenin açılış konuşmasını gerçekleştiren Fransa’nın Istanbul Başkonsolosu Olivier Gauvin çevirmenlerin edebiyat dünyasında hayati öneme sahip olduklarına dikkat çekerek Fransa ve Türkiye arasında kültür patikaları ve edebiyat köprüleri oluşturduklarını ifade ederek Fransızca Çeviri Ödülünü kazanan Zuhal Karagöz’ü ödülünü takdim etmek üzere sahneye davet etti. Jüri tarafından Fransızca Çeviri Onur Ödülüne layık görülen Roza Hakmen’i törende Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Genel Müdiresi ve Yönetim Kurulu Üyesi Tülay Güngen temsil etti.
Başkanlığını INALCO Türkçe Kürsüsü Başkanı ve Actes Sud Yayınevi Koleksiyon Müdürü Timour Muhidine’in yaptığı ; Yıldız Teknik Üniversitesi’nden Doç. Dr Lâle Özcan, Hacettepe Üniversitesi Çeviri Bölümü Başkanı Doç. Dr Zeynep Oral, Galatasaray Üniversitesi Öğr. Gör. ve çevirmen Dr. Şilan Karadağ ile çevirmen ve editör Ayça Sezen’den oluşan jüri, Fransızca Çeviri Ödülü’nün 2022 edisyonunun gerekçeli kararını açıkladı :
“Bu yıl ikincisi düzenlenen Institut Français Türkiye Fransızca Çeviri Ödülü’ne “sosyal bilimler” alanında son iki yıl içinde basılmış sosyoloji, felsefe, psikoloji ve tarih gibi bilim dallarından eserlerin yanı sıra, deneme ve günlük türünde toplam 42 çeviri eser başvurmuştur. Bu vesileyle, Fransızca Çeviri Ödülü’ne başvuran, ilgi gösteren tüm yayınevlerine ve çevirmenlere en içten teşekkürlerimizi sunarız.
Edebi metin çevirilerinden daha farklı bir yaklaşım ve yetkinlik gerektiren sosyal bilimler metinlerinde belirli alanlara özgü kavram ve terimlerin erek metne doğru, yerinde ve tutarlı aktarımının yanı sıra kaynak metni oluşturan dilsel ve dildışı öğelerin tam olarak kavranmasını sağlayacak bir dil yetisi, kaynak metnin ait olduğu alan hakkında bilgi sahibi olunması ve kaynak metnin eşdeğerinin erek metinde yaratılmasının önem taşıdığını düşünüyoruz.
Ödüle aday çeviri eserler öncelikle belirli alanlara özgü kavram ve terimlerin erek metne doğru ve tutarlı biçimde aktarılması ve yeni yaratılan terimlerle alanyazına sağlanan katkılar çerçevesinde değerlendirilmiştir. Öte yandan, erek metinde, yazarın düşünce sistemi ve üslubuna sadakat, erek metinde kullanılan Türkçenin doğruluğu, anlaşılırlığı ve akıcılığı değerlendirme aşamasında önemli birer ölçüt olmuştur.
Bu yıl Bernard Lahire’in L’interprétation sociologique des rêves adlı eserini, Rüyaların Sosyolojik Yorumu başlığıyla Türkçeye aktaran Zuhal Karagöz ödüle layık görülmüştür. Çevirmen Zuhal Karagöz, Bernard Lahire’in eserindeki düşünce, kavram ve terimleri erek eserde eşdeğerde bir maharet, açıklık ve doğrulukla karşılamıştır. Bunun yanı sıra, kaynak eserin içerik yoğunluğundan, yazarın dil ve üslubundan kaynaklanan özel güçlüklerin üstesinden ustalıkla geldiği, görülmüştür. Bu nitelikleri, ödüle layık görülen bu çeviri eserin seçiminde ayırt edici unsurlar olmuştur.
Çeyrek asırdan uzun bir süredir klasik, modern ve çağdaş edebiyattan çok sayıda eseri Türkçeye başarıyla, doğrulukla kazandıran ve takdire şayan bir yaratıcılıkla erek metinde akıcı, incelikli ve ustalıklı bir dil kuran, tüm bu yönleriyle çevirmenlik mesleğini yücelten Roza Hakmen, Fransızca Çeviri Onur Ödülü’ne layık görülmüştür.
Bu yıl Genç Çevirmen Teşvik Ödülü’ne başvuran eserler arasında ne yazık ki ödüle layık bir aday olmadığına karar verilmiştir.”
Jüri Üyeleri :
Şilan KARADAĞ, Timour MUHIDINE, A. Zeynep ORAL Lale ÖZCAN, Ayça SEZEN
Institut français Fransızca Çeviri Ödülü 2021 yılında Mahir Güven’in Fransızca aslından (Grand Frère) çevirdiği romanı Ağabey ile Ebru Erbaş’a verilmişti. Onur ödülü ise Şubat ayında yaşamını yitiren Aysel Bora’ya takdim edilmişti.
Kısa liste 2022
Institut français Türkiye’nin nitelikli edebiyat çevirilerini desteklemek ve çevirmenlik mesleğine hak ettiği değeri vermek amacıyla bu yıl ikinci kez düzenlediği Fransızca Çeviri Ödülleri’nde kısa liste açıklandı.
Alfabetik sıraya göre kısa listeye seçilen çevirmen ve eserler:
Emine Sarıkartal, Jean-François Lyotard, Ayrışma, İnka Yayınları
Hanife Güven, Eugène Ionesco, Notlar ve Karşı Notlar, Yapı Kredi Yayınları
Orçun Türkay, André Gide, Günlükler I., Yapı Kredi Yayınları
Zuhal Karagöz, Bernard Lahire, Rüyaların Sosyolojik Yorumu, Pinhan Yayınları
Başkanlığını INALCO Türkçe Kürsüsü Başkanı ve Actes Sud Yayınevi Koleksiyon Müdürü Timour Muhidine’in yaptığı ; Yıldız Teknik Üniversitesi’nden Doç. Dr Lâle Özcan, Hacettepe Üniversitesi Çeviri Bölümü Başkanı Doç. Dr Zeynep Oral, Galatasaray Üniversitesi Öğr. Gör. ve çevirmen Dr. Şilan Karadağ ile çevirmen ve editör Ayça Sezen’den oluşan jüri, Fransızca Çeviri Ödülü’nü kazanan ismi 4 Ekim tarihinde Fransa’nın Istanbul Başkonsolosu Olivier Gauvin himayelerinde Fransa Sarayı’nda düzenlenecek ödül töreninde ilan edecek. Institut français Türkiye Çeviri ödülü 30 000TL ve Genç Çevirmen Teşvik Ödülü ise 15 000TL olarak belirlendi.
Jürinin yaptığı açıklamaya göre değerlendirme, çevirmenlerin Türkçe metinde kullandığı dil ve üslubun kaynak metnin yazarının seçimleriyle eşdeğer tarz ve düzeyde kullanılması, somut bilgi ve kavramların yeterli düzeyde ve doğru olarak aktarılması, kültürel bağlam farklarının yarattığı sorunların çeviride kabul edilebilir biçimde çözümlenmiş olması ve yazı kalitesi bakımından doğruluk, akıcılık, kesinlik, kelime haznesinin zenginliği, ritim ve okunabilirlik kriterleri göz önünde bulundurularak yapıldı.
Institut français Fransızca Çeviri Ödülü 2021 yılında Mahir Güven’in Fransızca aslından (Grand Frère) çevirdiği romanı Ağabey ile Ebru Erbaş’a verilmişti. Onur ödülü ise Şubat ayında yaşamını yitiren Aysel Bora’ya takdim edilmişti.
Kısa liste 2021
Institut français Türkiye’nin nitelikli edebiyat çevirilerini desteklemek ve çevirmenlik mesleğine hak ettiği değeri vermek amacıyla bu yıl ilk defa başlattığı Fransızca Çeviri Ödülleri’nde kısa liste açıklandı.
Alfabetik sıraya göre kısa listeye seçilen yapıtlar şu şekilde :
Berna Günen, Jean-Michel Palmier: Bir Gölge Göstericinin Düşleri –Kırmızı Kedi Yayınları
Ebru Erbaş, Mahir Güven: Ağabey – Can Yayınları
Gülşah Ünal, Voltaire: Candide, Yahut İyimserlik – Say Yayınları
Orçun Türkay, Alain Robbe-Grillet: Ölümsüz Kadın – Kırmızı Kedi Yayınları
Siren İdemen, Annie Ernaux : Seneler – Can Yayınları
Sündüz Öztürk Kasar, Claude Simon: Flandra Yolu – Sel Yayıncılık
Başkanlığını INALCO Türkçe Kürsüsü Başkanı ve Actes Sud Yayınevi Koleksiyon Müdürü Timour Muhidine’in yaptığı ; Yıldız Teknik Üniversitesi’nden Doç. Dr Lâle Özcan, Hacettepe Üniversitesi Çeviri Bölümü Başkanı Doç. Dr Zeynep Oral, Galatasaray Üniversitesi Öğr. Gör. ve çevirmen Dr. Şilan Karadağ ile çevirmen ve editör Ayça Sezen’den oluşan jüri Fransızca Çeviri Ödülü ve Genç Çevirmen Teşvik Ödülü’nü kazananları 21 Haziran’da ilan edecek. Genel kategori ödülü 20 000TL ve Genç Çevirmen Teşvik Ödülü ise 10 000TL olarak belirlendi.
Jürinin yaptığı açıklamaya göre değerlendirme, çevirmenin Türkçe metinde kullandığı dil ve üslubun kaynak metnin yazarının seçimleriyle eşdeğer tarz ve düzeyde kullanılması, somut bilgi ve kavramların yeterli düzeyde ve doğru olarak aktarılması, kültürel bağlam farklarının yarattığı sorunların çeviride kabul edilebilir biçimde çözümlenmiş olması ve yazı kalitesi bakımından doğruluk, akıcılık, kesinlik, kelime haznesinin zenginliği, ritim ve okunabilirlik kriterleri göz önünde bulundurularak yapıldı.
Institut Français Türkiye Fransızca Çeviri Ödülü 2021
Bu sene ilk kez verilecek olan, Insitut Français Türkiye Fransızca Çeviri Ödülü’nün, başvuran eserlerin nitelikleri ve sayısı dikkate alındığında önemli bir başarı elde ettiği görüşündeyiz. Son iki yıl içinde basılmış, edebiyattan, sosyal bilimlere, 18. ve 19. yüzyıllara ait klasik eserlerden, 20. yüzyılın önemli edebiyat eserlerine ve kaydadeğer sayıda çağdaş edebiyat eserine uzanan geniş bir yelpazede yer alan toplam 42 çeviri eser ödüle başvurmuştur. Bu vesileyle, Fransızca Çeviri Ödülü’ne başvuran, ilgi gösteren tüm yayınevlerine ve çevirmenlere en içten teşekkürlerimizi sunarız.
Ödül Jürisi, belirli aşamaları takip ederek, titiz bir çalışma neticesinde, adil, tarafsız ve nesnel ölçütlere dayalı bir değerlendirme gerçekleştirmiştir. Çeviri eserler, “kaynak metnin yazarına” ve “erek dilin okuruna” “sadakati” açısından değerlendirilmiştir. Bu çerçevede şu ölçütler göz önünde bulundurulmuştur: Kaynak metnin içerdiği olguların, somut bilgi ve kavramların yeterli düzeyde ve doğru aktarılması ; kaynak metinde yer alan özel alan dili, jargon, yöresel deyişler ve deyimler söz konusu olduğunda çevirmenin aynı türden karşılıklar kullanması ; yazarın dil ve üslubundan kaynaklanan özel güçlüklerin çeviride ustalıkla karşılanması. Tüm bu unsurların yanı sıra, kaynak metnin doğru ve akıcı bir biçimde, tutarlı bir biçemle aktarılmış olması önem taşımıştır. Yaratıcılığın edebiyatın temel unsurlarından biri olduğu düşüncesiyle, yazarın üslubunun, eserin özgün ruhunun ve yaratmış olduğu etkinin aynı düzlemde, eşdeğer düzeyde çeviri eserde karşılanması seçimde ayırt edici unsur olarak belirlenmiştir. Final listemizde yer alan ve her biri dil, üslup ve roman sanatı açısından çeviriye dair belirli güçlükler içeren bunca nitelikli çeviri eser arasından seçim yapmak elbette kolay olmadı. Emekleri, başarılı ve titiz çalışmaları için sayın Sündüz Öztürk Kasar’a, Siren İdemen’e, Orçun Türkay’a, Gülşah Ünal’a ve Berna Günen’e vermiş oldukları emek için teşekkür eder ve kendilerini en içten dileklerimizle kutlarız.
Değerlendirmeler sonucunda, Mahir Güven’in Grand Frère adlı romanını, Ağabey başlığıyla Türkçeye aktaran Ebru Erbaş ödüle layık görülmüştür.
Mahir Güven, Fransızca kaleme aldığı ilk romanı Ağabey’le, Fransa edebiyat çevrelerinde büyük bir ilgi görmüştür. Fransa doğumlu Mahir Güven, Ağabey adlı romanında temel insan hakları, işsizlik, göçmenlik, İslami terör, İslamofobi konularından yola çıkarak, Paris’in banliyölerinden Suriye iç savaşına uzanan bir hikaye örgüsü kurar. Güven, okuru, Paris’in banliyölerinde yaşayan otuzlu yaşlarda iki erkek kardeşin gözünden milliyet, aidiyet, kültür ve kimlik sorunlarından oluşan bir sarmalın içine alır. Göçmen bir ailenin farklı kuşaklarının, ifade, deyiş ve sözdağarcığı açısından değişiklikler gösteren konuşma biçimleriyle aidiyetlerini, geçmişlerini ve kimliklerini yansıtır. Ayrıca Paris banliyölerinde konuşulan güncel argoyu romanın karakterlerinden birine dönüştüren üslubunu yer yer edebi bir Fransızca’yla birleştirerek gerçekçi ve çok katmanlı bir dünya sunmuştur. Tüm bunların yanı sıra Ağabey, Batı-Doğu eksenindeki kültürel karşıtlığa ilişkin yeni sorular ve cevaplar üreten bir roman olarak dikkat çekmiştir.
Ebru Erbaş, her bir roman karakterine göre değişen roman dilini, çok katmanlı olay örgüsünü, romanın temel ekseninde yer alan kültürel karşıtlığı Türkçeye aynı nüanslarla ve eşdeğer bir biçimde aktarmayı başarmıştır. Paris banliyölerine ait olan güncel argoyu ustalıkla ve eşsiz bir denge oluşturarak erek dilde de kurabilmiştir. Üslup ustalığına dayalı bu romanı dil düzeyiyle, eşdeğer anlatımıyla, bütünlük içinde Türkçede karşılamayı başarmıştır. Tüm bu evrensel meseleler karşısında karakterlerin ağzından dökülen öfkeyi, eleştirel yaklaşımı ve bunun hissettirdiği çaresizlik duygusunu çevirisinde okura yansıtabilmiştir.
Genç Çevirmen Teşvik Ödülü’ne, kaynak metnin felsefe ve edebiyat eleştirisi alanındaki önemi, özellikle dilinin zorluğu göz önünde bulundurularak, kaynak metnin felsefi ve kavramsal düzeyde içerdiği güçlüklerin erek metinde kabul edilebilir düzeyde ve özenle karşılanmış olması dikkate alınarak Jacques Rancière’in Les Bords de la Fiction adlı eserini Kurmacanın Kıyıları adıyla Türkçeye çeviren Yunus Çetin layık görülmüştür.
Klasik edebiyattan modern ve çağdaş edebiyata uzanan geniş bir yelpazede, yılların deneyimiyle Fransızcadan Türkçeye yaptığı çevirilerle Türkiye okurunu Frankofon edebiyatla buluşturan ve kaynak metne hakim olmanın yanı sıra, erek dilde eşdeğer bir üslup yaratarak metni okura en doğru ve anlaşılır biçimiyle aktaran Aysel Bora, Fransızca Çeviri Onur Ödülü’ne layık görülmüştür.
Sayın Aysel Bora’yı, Ebru Erbaş’ı ve Yunus Çetin’i tebrik eder, başarılarının devamını dileriz.
Jüri Üyeleri :
Şilan Karadağ, Timour MUHIDINE, A. Zeynep ORAL Lale ÖZCAN, Ayça SEZEN
ÖNEMLİ NOT : Jüri üyeleri arasında yer alan Ayça Sezen, Mahir Güven’in Ağabey adlı romanının
editörü olması dolayısıyla, eserle ilgili değerlendirme görüşmelerine ve final oylamasına katılmamıştır.
Bir kitabın ortaya çıkma sürecinde çevirmenlerin katkısı esastır.
Institut français Türkiye için diller birer Evliya Çelebi gibidir, onlar da seyahat ederler!
Çevirmenler ise, kültürleri buluşturup aralarında kalıcı bağlar kurulmasını sağlayan her şeyin -sözcüklerin ve eğretilemelerin- peşine düşen, yeri doldurulamaz aktarıcılardır. İyi bir çeviri okumak, yazarı kendi dilinde okuyormuş hissini uyandırır. Edebi çevirmen, yeteneğini başkalarının hizmetine sunarak eserde kendisini görünmez kılsa bile, aslında bir sanatçıdır. O basit bir teknisyen değildir, yılların deneyimine ve eğitimine dayanarak karmaşık düşünceleri yorumlayan ve öteki dilde eşdeğer bir üslup yaratabilen kişidir.
Çevirmen, kendi kültürüne olduğu kadar yazarın kültürüne de hâkim olmalıdır, bu onun mesleğinin doğası, hatta asaletidir. Çevirmenlerin işlevi çoğu kez azımsanır, sektördeki aktörler tarafından nadiren öne çıkarılır ve değerinin karşılığını maddi açıdan da pek bulamaz. Institut français Türkiye bir “Fransızca Çeviri Ödülü” yaratarak çevirmenlerin bu rolünü takdir eder ve yanlarında yer aldığını beyan eder. Sezar’ın hakkını Sezar’a verme zamanı gelmiştir! Başka bir deyişle, ezelden beri kültür ve edebiyatın bizi bu derece mutlu edecek şekilde daldan dala konmasını sağlayan kadın ve erkek çevirmenlerin, yani bu edebiyatçıların emeğini yerli yerine oturtarak artık haklarını vermeliyiz.
Institut français Türkiye Fransızca Çeviri Ödülü hakkında bilgi almak ve adaylık başvurusunda bulunmak için