Maryam Madjidi, Marx ve Oyuncak Bebek adlı romanı ile Notre-Dame de Sion 2020 edebiyat ödülünü kazandı

160 yıldan bu yana Türk eğitim hayatında bulunan Notre-Dame de Sion Fransız Lisesi, eğitim ve öğretim faaliyetinin yanı sıra Türkiye ve Fransa arasında kültürel bağı geliştirmeyi de üstlenmektedir. Bu perspektif ile NDS edebiyat ödülü 2008 yılından bu yana her yıl düzenlenmektedir.

Lise ve Mezunlar Derneği tarafından düzenlenen Edebiyat Ödülü dönüşümlü olarak bir yıl bir Türkçe esere ertesi yıl Fransızcadan Türkçeye çevirilmiş bir esere verilmektedir. 12. NDS Edebiyat Ödülü, Marx ve Oyuncak Bebek adlı romanı ile İran asıllı Fransız yazar Maryam Madjidi’ye verilmiştir. Roman, Barış Tut tarafından Türkçeye kazandırılmış ve Profil Kitap tarafından basılmıştır.

Jüri Başkanı Tomris Alpay bu sene ödül alan eseri şöyle tanıtıyor:
Doğduğu topraklardan, ana dilinden, aile yakınlarından kopuş, sonra yeni bir ülkeye, değişik bir dile alışma, kök salma çabalarının arasında kalan Maryam Madjidi kendi dilini yaratmış ve günümüzde göçün evrensel ikilemini şiirsel bir üslup, zeki mizah dokunuşları ve güçlü imgeleriyle Marx ve Oyuncak Bebek eserinde incelikle anlatmıştır. Maryam Madjidi bu eseriyle 2020 yılı NDS Edebiyat Ödülü’nü kazanmıştır.

NDS Edebiyat Ödülü törenleri, her yıl Mayıs ayında Fransa’nın Türkiye Büyükelçisi himayesinde Fransız Sarayı’nda gerçekleştiriliyordu ancak bu sene yaşadığımız koşullar nedeniyle daha ilerideki bir tarihte yazarın katılımıyla gerçekleşecektir.

Marx ve Oyuncak Bebek

Daha annesinin karnındayken İran Devrimi’nin ilk saatlerine tanıklık ediyor Maryam. Altı yıl sonra, annesiyle birlikte, Paris’te sürgünde olan babasının yanına göçüyor. Birbirine eklemlenen ilk anıları eşliğinde, Maryam ülkesinden ayrılmasını, ailesinden uzaklaşmasını, Fransızca öğrenmek adına Farsçasının giderek silinmesini ve yıllar boyunca toprağa gömdüğü̈ anadilini anlatıyor.
Maryam Madjidi, kişisel serüveninden hareketle Doğu-Batı uygarlıkları arasındaki uçuruma mercek tutarak, yersiz yurtsuzluğun insanın gerçek kimliği olabilmesi fikrine kanat açıyor.

Marx ve Oyuncak Bebek, yazarın ilk romanı olmasına rağmen bir ilk kitaptan çok daha fazlasını içinde barındırıyor: Okuru ilk satırlardan başlayarak saran şiirsel bir anlatımla insanın köklerinden uzağa savruluşunu, sonra hep yeniden yuvaya dönüşünü ustalıkla dile getirme becerisi.

Bir fabl tadında olduğu kadar, bir günlük olarak da okunabilecek bu anlatıda Maryam Madjidi, ince bir mizah ve samimiyetle, köklerinin bir yük, sığındığı bir kale, sosyalleşme aracı, hatta baştan çıkarma silahı olabilmesinin öyküsünü̈ dile getiriyor.

Maryam Madjidi

1980 yılında Tahran’da doğdu. Altı yaşındayken ailesiyle birlikte Paris’e yerleşti. Paris’in varoşları ve şık mahallelerindeki ortaokul ve liselerde, motor hareketleri gelişmemiş çocuklara ve zihinsel engellilere, Çinli ve Türk öğrencilere, tutuklulara öğretmenlik yaptıktan sonra, günümüzde yabancı çocuklara Fransızca öğretiyor. Dört yıl Pekin’de, iki yıl İstanbul’da yaşadı.
Otobiyografik romanı Marx ve Oyuncak Bebek’le 2017 Goncourt İlk Roman Ödülü’ne değer görüldü.

NDS Edebiyat Ödülü Jüri Üyeleri:
Tomris Alpay (Jüri Başkanı)
Yazgülü Aldoğan, Liz Behmoaras, Emel Kefeli, Arzu Öztürkmen, Mayda Saris, Zeynep Sabuncu, Özlem Yüzak, Mine Haksal.

Ödülün Tarihçesi:
2008’den itibaren düzenlenen NDS Edebiyat Ödülü, dönüşümlü olarak bir yıl Türkçe yazan bir Türk yazarın eserine; bir sonraki yıl ise Fransızca yazan ve eseri Türkçeye çevrilmiş Türk veya yabancı bir yazarın eserine verilmektedir. NDS Edebiyat Ödülü Jürisi NDS mezunu yazar, gazeteci, öğretim üyesi olan dokuz kişiden oluşmaktadır.

2019 NDS Edebiyat Ödülü’nü Zaman Lekeleri adlı romanıyla Ömer F. Oyal kazandı.
Mansiyon ise Mevsim Yenice’nin Tekme Tokatlı Şehir Rehberi adlı öykü kitabına verildi

2018 NDS Edebiyat Ödülü’nü Türkçeye çevirisi Aysel Bora tarafından yapılan 6.27 Treni adlı romanıyla Jean-Paul Didierlaurent kazandı.

2017 NDS Edebiyat Ödülü’nü Moskova Defteri adlı öykü kitabıyla Bahar Aslan kazandı.
Mansiyon ise Melisa Kesmez’in Bazen Bahar adlı romanına verildi.

2016 NDS Edebiyat Ödülü’nü, Türkçeye çevirisi Duygu Dalgakıran tarafından yapılan Yaşayanı Onarmak adlı romanıyla Maylis de Kerangal aldı.

2015 NDS Edebiyat Ödülü’nü Venüs adlı romanıyla Şebnem İşigüzel kazandı.
Mansiyon ise Tuğba Doğan’ın Musa’nın Uykusu adlı romanına verildi.

2014 NDS Edebiyat Ödülü’nü, Türkçeye çevirisi Ebru Erbaş tarafından yapılan Kahrolsun Dostoyevski adlı romanıyla Atiq Rahimi aldı.

2013 NDS Edebiyat Ödülü’nü Baba Oğul ve Kutsal Roman adlı kitabıyla Murat Gülsoy kazandı.

2012 NDS Edebiyat Ödülü’nü, Aysel Bora’nın Türkçeye çevirdiği Savaşları, Kralları ve Filleri Anlat Onlara adlı romanıyla Mathias Énard kazandı.
Mansiyon ise Jean-Louis Fournier’in Nereye Gidiyoruz Baba? adlı anlatı kitabına verildi.

2011 NDS Edebiyat Ödülü’nü Anne, Baba ve Diğer Ölümcül Şeyler adlı kitabıyla Yalçın Tosun kazandı. Mansiyon ise Gaye Boralıoğlu’nun Aksak Ritim adlı romanına verildi.

2010 yılı NDS Edebiyat Ödülü’nü, Türkçeye çevirisi Yıldız Ademoğlu Atlan tarafından yapılan Magnus adlı romanıyla Fransız yazar Sylvie Germain kazandı.

2009 NDS Edebiyat Ödülü’nü Kalenderiye adlı romanıyla Gürsel Korat kazandı.
Mansiyon ise Ayşegül Çelik’in Şehper Dehlizdeki Kuş adlı öykü kitabına verildi.